The Village, een populaire internetnieuwsuiting in Kazachstan, werd in 2017 opgericht als een luchtig leesvoer dat vooral gericht was op lezers uit Almaty, de dichtstbevolkte stad van het land. Het veranderde al snel in een stem voor onafhankelijke journalistiek, waardoor het de aandacht trok van degenen die een hekel hebben aan verslaggevers die netelige kwesties onderzoeken.
Nadat journaliste Assem Zhapisheva een vervolg schreef op een schrijnend verhaal over kinderverkrachting dat sinds 2018 in de krantenkoppen stond - en dat in slechts 24 uur een lezerspubliek van 40.000 bereikte, indrukwekkend voor een long read in Kazachstan - begon ze dreigtelefoontjes te ontvangen, naar verluidt van overheidsfunctionarissen. Zhapisheva zette onmiddellijk haar telefoon uit en deed een beroep op de autoriteiten om onderzoek te doen, terwijl The Village op 1 september een openbare klacht schreef op haar Telegramkanaal:
"Wij informeren u dat onbekende personen, die zichzelf voorstellen als staatsambtenaren, ons aanvallen en eisen dat wij het artikel van onze website verwijderen. Wij eisen dat zij stoppen met het onder druk zetten van onafhankelijke journalisten. Wij zijn niet van plan om ons artikel te verwijderen. We stellen voor dat ze [proberen] de problemen in het land op te lossen, in plaats van te proberen journalisten het zwijgen op te leggen."
Het ministerie van Informatie stuurde de volgende dag een nota, waarin stond dat zijn vertegenwoordiger inderdaad contact had opgenomen met de redactie van The Village, maar alleen om "hulp te bieden met betrekking tot de juistheid van de gepresenteerde informatie", niet om druk uit te oefenen op de journalisten.
Uren later merkte de Kinderombudsman van het land, Aruzhan Sain, in een Facebookpost op dat in het artikel van Zhapisheva ten onrechte stond dat het kind nog steeds in het Abai dorp woont, terwijl hij al jaren geleden met zijn moeder was herplaatst. In 2018 was het kind zes maanden lang herhaaldelijk verkracht door oudere jongens in het dorp Abai, in het zuiden van het land.
Erden Zikibay, een lokale kunstenaar, tekende een illustratie waarin hij de gouden erfenis van de 19e-eeuwse dichter Abai tegenover de duistere realiteit van het Kazachstaanse platteland onder toenmalig president Nursultan Nazarbayev zette, waar geweld en verkrachting onbestraft blijven.
Lokale bewoners, waaronder de ouders van het slachtoffer, maar ook schooldirecteuren en dorpsautoriteiten, probeerden het verhaal zo lang mogelijk in de doofpot te stoppen, totdat de grootmoeder van de jongen de aandacht wist te trekken van journalist Amangeldy Batyrbekov.
Batyrbekovs reportage bracht de waarheid over misbruik aan het licht en legde een samenleving bloot die maar al te graag de schuld geeft aan slachtoffers en pesten door de vingers ziet. In Kazachstan wordt het beter geacht om iets "schandelijks" als verkrachting in de doofpot te stoppen dan het aan de kaak te stellen en openbaar te maken. Ondanks het feit dat de zaak de nationale krantenkoppen haalde, is er nooit iemand voor de misdaad gestraft.
Batyrbekov ontving bedreigingen voor het publiceren van het artikel en werd uiteindelijk veroordeeld voor libel in 2019, na rapporten die gevallen van corruptie in de onderwijssector onthulden. Zijn aanvankelijke straf van twee jaar en drie maanden cel werd in hoger beroep vernietigd, en hij werd vrijgelaten na vier maanden cel te hebben uitgezeten.
Batyrbekovs zaak stond niet op zichzelf. In juni publiceerde persvrijheidwaakhond Adil Soz een rapport over de vele doodsbedreigingen aan het adres van Ak Zhaiyk's hoofdredacteur Azamat Maitanov en zijn medewerkers. Ak Zhaiyk, een populaire krant in de regio Atyrau, is een van de weinige onafhankelijke stemmen in West-Kazachstan.
Een andere onafhankelijke krant, Uralskaya Nedelya, is al jaren het doelwit van pesterijen. Bij verschillende gelegenheden heeft de hoofdredacteur, Lukpan Akhmediyarov, bedreigingen en politie druk weerstaan in verband met verhalen die de krant heeft gepubliceerd.
Volgens mediawaakhond Reporters Without Borders behoort Kazachstan tot de slechtst presterende landen als het gaat om persvrijheid. Nog maar een paar maanden geleden toonde het Pegasus Project, een onderzoek van gelekte documenten, aan hoe verschillende journalisten doelwit waren geworden van spyware door de veiligheidsdiensten van het land.
Door pesterijen, bedreigingen of direct geweld blijven journalisten in Kazachstan onder druk staan van zowel de autoriteiten als lokale elites.
